Bütün dünya dəhşətli sınaqlardan keçir. Baydenin rəhbərlik etdiyi əvvəlki ABŞ administrasiyası planeti yeni böyük müharibəyə yaxınlaşdırdı. Buna görə Trampın komandası onu amansızcasına tənqid edir. Amma Ağ Evin indiki sahibləri Rusiya münasibətləri normallaşdırmaqdan danışarkən, artıq qonşularını özünə tabe etməyə tələsirlər. Onlar Ukraynanı özəlləşdirməyə çalışırlar. Çinlə qarşıdurmanı gücləndirmək yolunu tutmağa hazırlaşırlar. Lakin ABŞ və Çin arasında münaqişə baş verərsə, bu genişmiqyaslı hərbi toqquşmaya gətirib çıxaracaq.

Qonşumuz Rusiya öz tarixinin çox çətin dövrünü yaşayır. Onlar Qərb kapitalı ilə birbaşa münaqişədədirlər. Qərb Rusiyanı, elə digər postsovet respublikalarını müstəqil inkişaf və öz yolunu seçmək hüququndan dolayı mərhum etməyə cəhd edirlər. Anqlosakslar və NATO üzvləri mahiyyətcə min illik tarixə malik unikal sivilizasiya olan rus dünyasına müharibə elan ediblər. Qərbi Avropa dövlətlərinin paytaxtlarında bu barədə açıq danışırlar. Buna əmin olmaq üçün ABŞ və onun satellitlərinin milli təhlükəsizlik və xarici siyasət strategiyaları ilə tanış olmaq kifayətdir. Bu sənədlərdə Rusiya Qərb hegemonluğu üçün əsas təhlükə kimi Çin, İran və Koreya Xalq Demokratik respublika (Şimali Koreya) ilə yanaşı dayanır.

Mən Azərbaycandakı qərbpərəstlərə bir daha xatırlatmaq istəyirəm ki, Qərbdən gələn böyük Sem dayılar sizi çiyninizi sığallayanda, bu, bərabərlik əlaməti deyil. Bu, sadəcə olaraq, liberalların bir vaxtlar öz ölkələrini “gümüş nimçəyə” quyub verdiyi bir müstəmləkəçinin təvazökarlığıdır. Bir daha başa düşmək lazımdır ki, Qorbaçov, Yakovlev, Yeltsin, Elçibəy, həmçinin digər postsovet respublikaların bu tipli sürüşkən rəhbərlərinin və onların yaxınlarının Sem dayıya təqdim etdikləri “xonça" dünyanın ən zəngin dövləti olan Yer planetinin ərazisinin altıda birini təşkil edirdi.

SSRİ kosmosun tədqiqində lider ölkə idi. Onun böyük sənaye potensialı var idi. Bu qüdrətli ölkənin mükəmməl elmi məktəbləri, özünəməxsus təhsil sistemi var idi. O, bütün dünyada mürtəcelərin qarşısında titrədiyi fövqəldövlət idi. Böyük bir dövlətin cinayətkar məhvi ilə məşğul olan bir qrupun Sovet İttifaqının başında duranda reyqanların, buşların və klintonların sevinməyə əsasları var idi. Özünüməhv prosesinin dönməz mərhələyə çatmamasında kommunistlərinin xüsusi rolu olmuşdur. 1990-cı illərdə kommunistlər zəhmətkeş insanların qorunmasına və ölkəni xilas etməyə kömək edən hər şeydən, sözün əsl mənasında dişi ilə dırnağı ilə yapışırdılar. Biz Vətəni musavatçılar, cəbhəçilər, və bunlar kimi digərlərinin, onların əcnəbi ağaları və yenicə zəbt edilən oliqarxlar tərəfindən tamamilə parçalanmasına təslim etmədik. Yeni Azərbaycan Partiyasına transfer olunmuş kommunistlər sənayeni, kənd təsərrüfatını, ordunu, elmi, mədəniyyət və təhsili dağılmaqdan qorudular. Hər şeyi məhv edənlərin hücumu altında xilas etmək mümkün deyildi. Ancaq Azərbaycan əsas özəyini - suverenliyini və ləyaqətini saxladı. Azərbaycan vəhşi 90-cı illərin dağıdıcı dalğalarından və tufanlarından tam sağalıb, toxunulmaz və yenilməz olub.

Biz hələ də bir çox problemlərlə, o cümlədən ölümcül problemlərlə üzləşirik. Onlara vaxtında və adekvat cavab verməyi bacarmalısan. Bunu etməmək çox ağır nəticələrə səbəb ola bilər.

Kommunistərin irəli sürdüyü təkliflər adətən qısamüddətli reseptlərlə məhdudlaşmır. Kommunistlər sovet keçmişinə müraciət edir, tarixi paralellər aparır, qlobal təcrübəyə müraciət edirlər. Kommunistlərin qərarları keçmişlə bu gün arasında son dərəcə mühüm əlaqə yaradır.

Bütün dünya kommunistləri bilirlər ki, insan cəmiyyətinin inkişafı prosesi kortəbii deyil. O, müəyyən qanunlara tabedir. Bu həqiqətin dərk edilməsi əvvəlki dövrlərdə bəşəriyyətin ən yaxşı ağıllılarına xas idi. Böyük sərkərdə Aleksandr Suvorov deyirdi: “Tarixin çırağı olmasa, taktika qaranlıq olar”.

Keçmişin diqqətli və obyektiv öyrənilməsi indiki tendensiyaları daha yaxşı anlamağa və gələcəyi proqnozlaşdırmağa imkan verir. Fridrix Engels Birinci Dünya Müharibəsindən bir neçə onilliklər əvvəl ümumavropa və hətta qlobal hərbi münaqişənin qaçılmazlığı haqqında yazmışdı. Möhtəşəm təhlil idi. Engels hətta dünya qırğınının ölümcül qığılcımının alovlanacağı bölgənin adını da çəkdi - Balkanlar. Bildiyimiz kimi, belə də oldu.Karl Marks böyük proqnozlar vermək üçün nadir qabiliyyətə malik idi. O, Rusiyanın dünya inqilabi hərəkatında oynayacağı xüsusi rolu qabaqcadan görürdü. Rusiyanın bu perspektivini görən Marks hətta rus dilini öyrənməyə başladı.

Nəhayət, Vladimir Lenin. O, 1920-ci illərin əvvəllərində faşizm təhlükəsini ilk qeyd edənlərdən oldu. Amma o mərhələdə bunu az adam gördü. Qəhvəyi təhlükə hələ başlanğıc mərhələsində idi. Buna görə də nasist təhdidinin əhəmiyyəti çoxları tərəfindən ümumiyyətlə fərq edilmədi.

Sələflərimizin dərin təhlilinə dair çoxlu müxtəlif nümunələr var. Məsələ ondadır ki, keçmiş, indi və gələcək bir-biri ilə sıx bağlıdır və bir-birini şərtləndirir. Lenin bu məsələdə özünü çox aydın ifadə edirdi: “Marksizmin bütün ruhu, onun bütün sistemi hər bir mövqeyə yalnız a) tarixən baxılmasını tələb edir; b) yalnız başqaları ilə əlaqədar olaraq; c) yalnız tarixin konkret təcrübəsi ilə bağlı”.

Suvorovun təbirincə desək, “Tarixin çırağı” bu gün bizim üçün çox vacibdir. 20-ci əsrdə ölkəmiz iki dəfə məhv olmaq ərəfəsində olub. Birinci vəziyyət çürüməkdə olan, səriştəsiz çar hökumətinin siyasəti nəticəsində yaranmışdı. İkincisi, ölkəni Qərbin xammal əlavəsinə çevirmək niyyətində olan Azərbaycan Cümhuriyyətinin başında oturan burjuaziya onu dağılma və məhv olmaq həddinə çatdırdı. Bolşeviklər və parlaq Leninist-Stalinist modernləşmə Azərbaycanı xilas etdi. Bizim xalqımız, Azərbaycanın əsl vətənpərvərləri buna imkan vermədilər.

Fəhlə və kəndli kimin dost, kimin düşmən olduğunu tez başa düşdü. Leninin yaratdığı Fəhlə və Kəndli Qırmızı Ordusunun bayrağı altında inamla dayandılar. Xalq bolşeviklərin arxasınca getdi.

1941-ci ildə başımıza yeni bir ölüm təhlükəsi gəldi. Sovet İttifaqı demək olar ki, bütün Avropanı fəth etmiş və dünya hökmranlığı arzusunda olan faşist qoşunlarının hücumuna məruz qalmışdı. Bu təhlükə qlobal kapitalın aqressiv revanşist strategiyasından irəli gəlirdi. Sovet hakimiyyətinin qələbəsi ilə barışmadı və vətəndaş müharibəsi zamanı muzdlularının məğlubiyyətini bağışlamadı.

Avropa və ABŞ-ın oliqarxiyası öz işçilərinin Sovet hakimiyyətinə rəğbətinin nə qədər güclü olduğunu başa düşürdü. Bu onu narahat edirdi. Ona görə də o, faşist canavarını tərbiyə etməyi öz üzərinə götürdü. Əvvəlcə bu, kövrək və yararsız bir ari idi. Lakin qısa müddət ərzində bankirlərin səyi ilə pul və silahlarla doldurulmuş o, ari supermeninin xüsusi hüquqlarına inanan nəhəng bir canavara çevrildi. Aparıcı Qərb korporasiyalarının səxavətli maliyyə inyeksiyaları pis qəhvəyi qabığın böyüməsi üçün gübrə rolunu oynadı. Hitlerçi faşistləri hakimiyyətə gətirən ABŞ, İngiltərə və Fransanın hakim dairələri onları Versal müqaviləsinin məhdudiyyətlərindən azad etdilər. Sonra bir-birinin ardınca Hitleri qonşu ölkələrlə qidalandırmağa başladılar. Qaniçən bir it yetişdirməklə, onu SSRİ-yə - dünyada ilk fəhlə və kəndli dövlətinin üstünə salmaq niyyətində idilər. Beynəlxalq burjuaziyanın planları bir daha kommunistlər tərəfindən puça çıxdı. Əvvəllər Kolçak və Denikini məğlub edən, Xasan və Xalxin Qolda yapon militaristlərini məğlub edən, Finlandiyanı sakitləşdirən Qırmızı Ordu bu dəfə özlərini ali irq hesab edən III Reyxin qoşunlarını da məğlub etdi. Stalinin sənayeləşməsi ölkə üçün müdafiə qalxanı yaratdı. Kollektivləşmə əhalini çörəklə təmin edirdi. Mədəni inqilab yeni insanı - sosialist Vətəni naminə əmək və hərbi şücaətlərə hazır olan sovet vətənpərvərini yaratdı. Ancaq Vətəndaş Müharibəsi zamanı Antanta ilə olduğu kimi, Üçüncü Reyxdə də "on iki dil" var idi. Onların sıralarında rumın, italyan, macar və fin qoşunlarının bütöv bir dəstəsi gedirdi. Biz İspaniya, Fransa, Hollandiya və Almaniyanın tutduğu və ya satilla hazırladığı digər ölkələrin birliklərinə qarşı döyüşürdük. Lakin onlar Lenin və Stalinin tikdiyi alınmaz qalada öz bayraqlarını, çoxu isə başlarını qoydular. Bu, sosializmin qüdrətli qalası idi. Böyük sovet ruhunun və proletar beynəlmiləlçiliyinin qalası.

Ən çətin şəraitdə ölkəni xilas etmək üçün görkəmli sovet təcrübəsi son dərəcə vacibdir - xüsusən də yeni nəsil üçün. Onu diqqətlə öyrənmək və vaxt tənzimləmələri ilə tətbiq etmək lazımdır. Başqa cür hərəkət etmək ölkənin taleyinə tam etinasızlıq demək olardı. Azərbaycan dövlətinin idarəçilik sahəsinə daxil olan, lakin tarixin nəbzini hiss etməyə çalışmayan kadr son dərəcə təhlükəli ehtiyatsızlıq və peşəkar bacarıqsızlıq nümayiş etdirə bilər. Nəsillərin təcrübəsinə məhəl qoymamaq, onların sınaqlarına rəğbət bəsləməmək, keçmiş qələbələrin mənasına varmamaq primitiv snobluqdur. Savadsızlıq fonunda snobluq isə təkcə bizim irəli getməyimizə mane olmur. Bütün bunlar insanları təkəbbürə sövq etməklə ölkəni tarixin səngərinə yuvarlamağa qadirdir. Bu cür cəfəngiyat yalnız asan fəzilətli qadına layiqdir.

Hər kəsin qətiyyətlə anlamaq vaxtıdır: tarixi bilik olmadan heç bir yaradıcılıq və qələbə yoxdur. Buna görə də kommunistlər hakimiyyəti keçmişin dərslərinə əsaslanmağa belə israrla çağırırlar. Bu iş üçün daha geniş kontekst var. Biz tarixin təcrübəsini və nailiyyətlərini geniş xalq kütlələrinə çatdırmağa çalışırıq. Və ilk növbədə gənclərə. Son nəticədə ölkələrinin taleyini xalqın özü həll edir. Ancaq postsovet respublikalarının bütün vətəndaşları bilməli və yadda saxlamalıdırlar ki, ölkələri Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqında olanda tarixdə ən qəhrəman, ən qalib və kosmik, ən hörmətli biz idik.

Ədalət Abdinov

Globkom.info