ABŞ-da 60, 70 və 80-ci illərdə təhsil müəssisələrində kütləvi atışma hər il artan miqyasda tətbiq olunurdu. SSRİ-də heç vaxt belə bir şey baş vermirdi.

İndi bu, Avropa Ittifaqında də baş verir. Hələ 30-cu illərdə ABŞ-da tüğyan edən qanqsterizm və mafiya dövründən danışmıram, SSRİ-də bunu feodalizm və kapitalizm pərəstişkarları, basmaçılar və kommunizmə qarşı mübarizə aparan kulaqlar (muzdlu işçilərin əməyindən istifadə edən və kənd sələmçiliyi ilə məşğul olan varlı kəndlilər) edirdi.

Lakin SSRI məkanına  kapitalizmin gəlişi ilə bu tipik amerikan qətllərinin meydana gəlməsi faktı marksizmin varlıq və şüur ​​arasındakı əlaqə haqqında elmi düzgünlüyünü təsdiqləyir. Kapitalizm demək olar ki, hər kəsdə heyvani misantropiya oyadır, əks halda dünyada yalnız rəqabət, yəni hamının hamıya qarşı müharibəsi ola bilməz.

Hər bir belə faciə, əslində, insan cəmiyyəti üçün xüsusi mülkiyyət münasibətlərinin dağıdıcılığının daha bir nümunəsidir. Burjua mətbuatı nə qədər günahkarın mühafizə xidmətinin, valideynlərin, hətta faciəvi qəzanın olduğunu təkrarlasa da, belə halların səbəbi şəxsi mülkiyyət münasibətləridir.

İnsan öldürməklə şəxsi problemlərini həll etməyin mümkün olması fikri əslində uşaqda haradan ola bilər? Kapitalist varlığın özü bunu ona öyrətdi. Kapitalist cəmiyyətində əsl zorakılıq kultu mövcuddur.  Zorakılıq olmadan muzdlu işçilərin böyük əksəriyyətinin cüzi bir azlığın istismarçı sahibkarlara tabe olduğu və öz mənafeyinə zidd hərəkətlər etməyə məcbur olduğu bir cəmiyyət, ümumiyyətlə mövcud ola bilməz. Kapitalist cəmiyyəti zorakılığa əsaslanır. Bu cəmiyyətdə kapitalın maraqlarını həyata keçirməyin yeganə effektiv yolu kimi zorakılıq normadır. Deməli, bu, həm də kapitalist əxlaqının normasıdır.

Şəxsi mülkiyyət münasibətlərinin hökm sürdüyü bütün cəmiyyətlərin  mədəniyyətinə zorakılıq sirayət edir. Kapitalizmdə artıq əsl zorakılıq kultu mövcuddur. Problemlərin həlli yolu kimi küçədə atışmalar paytaxt üçün o qədər də əlverişli deyil və mümkün qədər kapitalist dövlətinin gücü ilə yatırılır. Bununla belə, məsələn, filmlərdə və kompüter oyunlarında zorakılıq cinayət sayılmır. Bütün bu döyüş filmləri, qorxu filmləri, “qırğın”lı virtual “gəzənlər” kapitalistlər tərəfindən zorakılıq kimi “insan instinkti”nin nisbətən təhlükəsiz doyumu hesab edilir. Digər tərəfdən, onlar xüsusi mülkiyyət münasibətlərinin əsl mahiyyətinin bədii nümayişidir. Axı, mahiyyət etibarı ilə belə münasibətlər mütləqliyə yüksəldilmiş zorakılığa çevrilir.

Yeri gəlmişkən, bu, həm də kapitalın və onun “elmi” qulluqçularının ixtirasıdır – “zorakılığın” “insan təbiətinin” və hətta “instinkt”in bir hissəsi kimi bəyan edilməsidir. Beləliklə, kapitalistlər insanın vəhşi heyvanlardan heç bir fərqi olmadığını bəyan edirlər, baxmayaraq ki, əslində  qazancın artırılması uğrunda rəqabətli mübarizədə muzdlu işçilərə qarşı vəhşi münasibət bəy sahibkarların həyat qanunudur.

Sadə dillə desək, məhz özəl mülkiyyət münasibətlərinin minilliklər boyu hökmranlığı insanların bir-birinə olan vəhşi münasibətini insan münasibətindən üstün tutmuşdur. Amma eyni zamanda, insanların son vəhşiliyi cənab oliqarxların planlarına daxil deyil. Buna görə də cəmiyyətdə yalnız müəyyən bir zorakılıq ölçüsünü dəstəkləyən, kapitalist sinfinin özü üçün nisbətən təhlükəsiz olan dövlət aparatı var.

Beləliklə, sinif yoldaşlarının və müəllimlərinin hər hansı bir gənc qatili yalnız ilk baxışdan orta insan üçün faciəli bir qəzadır. Əslində belə gənclərin vaxtaşırı peyda olması kapitalizmin qanunlarından biridir. Onların beyinlərində kapitalist cəmiyyətinin maddi varlığını əks etdirməkdən başqa  bir şey yoxdur.

Təbii ki, hər kəsin beynində eyni şey olduğuna etiraz etmək olar, amma nədənsə yalnız biri güllə atmağa gedir. Yaxşı, müxtəlif insanların şüuru bu şüurun formalaşması üçün ən müxtəlif fərdi şərtlərə görə bu şərtləri fərqli şəkildə "sındırmağa" qadirdir. Bununla belə, çirkin kapitalist reallığı heyrətləndirici tezliklə mütləq zalımları dünyaya gətirməyə qadirdir. Sadəcə olaraq, ona görə ki, bu alçaqlıq, bu anti-insanilik, insan şəxsiyyətinin bu diqqətsiz münasibəti kapitalizmin özünün əsas xüsusiyyətləridir. Zorakılıq isə ümumiyyətlə onun obyektiv qanunudur.

Və heç bir kapitalist dövləti vətəndaşları kapitalistlərin mənfəət istəklərindən qoruya bilməz, ona görə də zorakılığın deklorativ rədd edilməsi ilə yanaşı, insanların bir-birləri tərəfindən kütləvi şəkildə öldürülməsini təbliğ edən filmlər və oyunlar sərbəst şəkildə yayılır. Bütün bunları kütləyə satan kapitalistlərin qazancı dövlət üçün insanların həyatından daha vacibdir. Yaxşı, yerinə yetirilməmiş başqa bir fərd öz növündən bir-ikisini öldürəcək, bu qədər... Əsas odur ki, başqa bir döyüş filmi kassada milyonlarla pul yığıb.

Şagirdlərin şəxsi mühafizəçisi olmayan sovet ümumtəhsil, ali və orta ixtisas məktəblərində indiki kimi bir belə hal yox idi. Hətta müharibədən sonrakı dövrdə partlayıcı maddələrin və silahların indikindən daha əlçatan olduğu bir vaxtda nədənsə müəllim və ya şagirdlərlə münaqişə zəminində məktəbə qumbara atmaq heç kimin ağlına gəlmirdi.

Bütün bunlar ona görə ki, kommunizmin əsas xüsusiyyəti, hətta onun ilk mərhələsində belə, zorakılıq deyil, xeyriyyəçilikdir. Sovet tarixinin Stalinist dövründə xüsusi mülkiyyət münasibətləri tədricən və sistemli şəkildə məhvə məruz qalmış, Stalindən sonrakı dövrdə tədricən dirçəlsə də, hələ də müəyyən çərçivələr daxilində saxlanılmışdır.

Ona görə də sovet mədəniyyətində zorakılıq təbliğatı aparılmırdı. Əlbəttə, sovet iqtisadiyyatının bazar degenerasiyası baş verdikcə, getdikcə fəallaşan quldurlar da var idi. Lakin onlarla demək olar ki, tamamilə silahsız milis (polis) məşğul olurdu. Yalnız tam bir axmaq iddia edə bilər ki, sovet cəmiyyətindəki zorakılıq səviyyəsi indiki ilə müqayisə oluna bilər.

Kapitalist dövləti vintləri nə qədər sıxsa da, kapitalizm var olduqca, xüsusi mülkiyyət münasibətləri hökm sürdükcə belə hallar təkrarlanacaq. Təklif olunan tədbirlərlə onların qarşısını almaq mümkün deyil. Daha yaxşı təhlükəsizlik sistemləri  quraşdırılsa da və mühafizəçilər saxlanılsa da. Amma bu, kapitalizmdir. Hardasa nasaz sistemlər quraşdıracaqlar, hardasa elektrik enerjisinə qənaət etmək üçün onları söndürəcəklər, hardasa elektrik lampaları olan maketlər quraşdıracaqlar, pullar ciblərinə gedəcək. Onlar həm də mühafizəçilərin keyfiyyətinə qənaət edəcəklər...

Sahibkarlar sinfini hakimiyyətdən uzaqlaşdırmaq, muzdlu fəhlələrin diktaturasını qurmaq və elmi mütəşəkkil cəmiyyət - kommunizm qurmaqdan başqa heç nə insanların həyatını kapitalizmin və onun zorakılıq kultunun yaratdığı əclaflardan xilas edə bilməz. Başqa yol yoxdur.

Ədalət Abdinov

Globkom.info