Bir valideyn və hüquq müdafiəçisi olaraq bu gün ürəyimi dağlayan bir mövzudan danışmaq istəyirəm: Azərbaycan ailəsinin vəziyyəti : 1 İyun Ümumdünya Uşaq Hüquqlarının Müdafiəsi Günü yaxınlaşır, lakin məncə, təntənəli tədbirlər və paylaşımlar kifayət deyil. Əsl problemlərə nəzər yetirməyin vaxtıdır.

Son illərdə ailə institumuz həyəcan siqnalı verir. Boşanmalar gündən-günə artır, doğumlar isə azalır. Bunun üstünə müharibənin yaraları, qida təhlükəsizliyi, pandemiya və vaksinasiya mübahisələri də əlavə olunub. Belə getdikdə, 20-30 il sonra Azərbaycan xalqının demək olar ki, "yox olma" təhlükəsi ilə üzləşəcəyik. Bəs bunun qarşısını almaq üçün nə edirik?

Hökumətin elan etdiyi "Ailə Konsepsiyası"  barədə bir çox fikirləri dinləyəndə yadıma məşhur bir hekayə düşür: SSRİ kosmonavtları kosmosda karandaşla yazırdılar, Amerikalılar isə bu məqsədlə milyonlar xərcləyib "avtomatik qələm" ixtira etmişdilər. Məsələ budur ki, bəzən yeni qanunlar çıxarmaq əvəzinə, mövcud olanlardan düzgün istifadə etmək kifayətdir. Amma bizdə necə? Əmək və əlil hüquqları ilə bağlı qanunlar kağız üzərində qalır, icra mexanizmləri işləmir. Pensiyalar, müavinətlər, uşaq pulu kimi öhdəliklər yerinə yetirilmir, əvəzinə pullar park təmirlərinə, elit tikililərə axıdılır. Sonra da deyirlər: "Ailəni qoruyuruq!" Həqiqətənmi?

Rəsmi statistikanı götürək. Dövlət deyir ki, "xalq kələm dolması yeyir", əslində isə Əli ət, Vəli kələm yeyir. Bu rəqəmlərə inanmaq, özümüzü aldatmaqdır. Ailələr işsizlik, aşağı əmək haqları, sosial bərabərsizlik üzündən dağılır. Məsələn, 2019-cu ildə qəbul edilən müddətli əmək müqavilələri qanunu işçiləri müdafiəsiz qoyub. İnsanlar həftələrlə işləyir, amma ailələrinə çörək gətirə bilmir. Uşaqlar valideyn diqqətindən məhrum qalır, sosial şəbəkələrdə itirilir. Bu, dəhşətdir!

Bəs həll haradadır? Məncə, ilk addım "sosial rifah" anlayışını dirçəltməkdir. Ailə başçılarının əmək hüquqları qorunmalı, əlillərə dəstək artırılmalı, minimal müavinətlər insan həyatına uyğun təyin edilməlidir. Qanunlar kağız üzərində deyil, həyata keçməlidir. Beynəlxalq öhdəliklər yerinə yetirilməli, uşaq hüquqları üçün ayrılan vəsaitlər təmir işlərinə deyil, insanlara çatmalıdır.

Xatırladaq: SSRİ-də ailə və təhsil sistemindəki sadəlik və effektivlik örnəkdir. Bizə də böyük kəşflər lazım deyil—səmərəli idarəetmə, şəffaflıq və vicdan kifayətdir. İnsanların inancını qazanmaq üçün qanunların işlədiyini göstərməliyik. Əks halda, tədbirlər yalnız "qrant ovçuları" üçün fənd olaraq qalacaq.

Sonda deyəcəyəm: Ailəni qorumaq üçün parklara deyil, insanlara investisiya etmək vaxtıdır. Əks halda, statistikalarımız yalnız "kələm dolması" hekayələrini deyil, real insan dramlarını əks etdirəcək. Və bu hekayənin qəhrəmanları biz olmayacağıq.

Əhməd Rəhmanov

Valideyn və hüquq müdafiəcisi